Eerste uitdaging voor Obama in 2014

Het is in dit verkiezingsjaar de vraag in hoeverre democraten en republikeinen op gezonde wijze willen samenwerken. De Senaatsverkiezingen van november werpen hun schaduw vooruit en beide partijen zullen vooral strategische beslissingen nemen. De discussie over de verlenging van een uitkering voor langdurig werklozen vormt het eerste discussiepunt waar Obama al zijn krachten in de strijd moet gooien om beide partijen op één lijn te krijgen.

De economische ongelijkheid is één van Obama's speerpunten in de laatste drie jaar van zijn presidentschap. Een goede regeling voor werklozen is daarom voor hem van groot belang. Sinds eind december is een speciale regeling verlopen waardoor personen die - in de meeste gevallen - langer dan 26 weken werkloos zijn geen extra uitkering meer krijgen van de federale overheid. De reden; republikeinen zijn tegen een verlenging van deze maatregel. De democraten willen deze het liefst met één jaar verlengen, maar om tijd te winnen voor het maken van goede afspraken is het doel om een periode van drie maanden ook goed te keuren. Ook dit plan kan nog niet op bijval van de republikeinen rekenen. Hoewel diverse leden van deze partij in principe een verdrag willen ondertekenen, vragen zij zich echter af waar Obama en de zijnen dit bedrag - bij een eenjarige verlenging gaat het om 25.2 miljard dollar - vandaan willen toveren. De GOP ziet graag een goed onderbouwde berekening tegemoet.

Waar gaat het precies om? Normaal gesproken krijgen werklozen in de Verenigde Staten tot 26 weken een uitkering van de staat of de federale overheid. In een aantal staten is deze periode korter. Deze federale overheid neemt vanaf week 27 de uitkering compleet over. Het gaat dan om een bedrag van ongeveer 300 dollar per week. Iemand die op dit moment dus 36 weken werkloos is, krijgt sinds deze week ineens geen uitkering meer. En geen uitkering betekent in dit geval dat er totaal geen inkomsten zijn voor veel gezinnen. In totaal gaat het o, 1.3 miljoen Amerikanen die geen geld meer krijgen omdat de eerder gesloten overeenkomst tussen beide partijen eind december was verlopen. De verwachting is dat het aantal dit jaar - mede door de slechte economische situatie van de laatste jaren - kan oplopen tot 4.9 miljoen langdurig werklozen die deze van extra uitkering afhankelijk zijn. Voor veel gezinnen is dit catastrofaal en een snelle beslissing is essentieel. Een verlenging was onder president Bush nooit een big issue. In totaal is deze maatregel al 17 keer verlengd.

Daarom is het belangrijk dat democraten en republikeinen zich zo snel mogelijk in een oplossing vinden. Obama houdt daarom vandaag een toespraak voor het Congres. Hij is van mening dat de huidige situatie slecht is voor het hele land. Een grote groep heeft minder te besteden waardoor minder geld in de Amerikaanse economie terecht komt. Mensen kopen minder, er wordt minder geproduceerd en dit leidt weer tot extra ontslagen. "Op deze manier straffen wij gezinnen die niets aan de slechte economische situatie kunnen doen,"aldus de president. Republikeinen zijn van mening dat het krijgen van een uitkering iemand minder actief maakt om een baan te vinden. "Hoe langer iemand geld van de overheid krijgt, hoe langer deze persoon uit het arbeidsproces is," zo redeneert deze partij. Zij zien meer heil in het ontwikkelen van goede jobtrainingsprogramms voor langdurig werklozen.

Opvallend is dat deze maatregel nooit eerder werd stopgezet totdat het percentage langdurig werklozen was gedaald tot 1.3%. Op dit moment bedraagt dit aantal 2.6%. Omdat de economie nog steeds zwak is, zien democraten het als een plicht om deze zwakke groep te helpen. Bovendien leert de ervaring dat mensen waarbij deze uitkering eenmaal niet meer wordt verstrekt, deze groep ook stopt met zoeken naar een nieuwe baan. Zij hebben geen vertrouwen meer in de eigen toekomst. Hun situatie telt niet meer mee bij het totale werkloosheidscijfer; dat dan ongeveer met een half procent daalt, maar geen juiste weergave van de werkelijke situatie meer is. Het mag duidelijk zijn dat president Obama op zijn eerste werkdag van 2014 direct vol aan de bak moet om beide partijen op één lijn te krijgen. Een aanpak die hij de rest van dit jaar zo goed als zeker nog vaker dient toe te passen.

Rob Buchholz